کلید دستیابی به یک مدیریت شهری قدرتمند
همیشه و در همه حال بقای یک جامعه بستگی به وجود تعادل و توازن بین سه متغیر جمعیت، منابع و محیط زیست بوده است. ما برای اولین بار در دوره ای زندگی می کنیم که با افزایش چشمگیر جمعیت شهری مواجه ایم. در حالی که در سی سال آینده شاید به سه چهارم جمعیت دنیا افزایش یابد و این بار ما همزمان با افزایش جمعیت لازم است با کاهش منابع طبیعی و فرسایش محیط زیست مقابله کنیم.
از جمله عوامل اصلی افزایش آلودگی محیط زیست و فرسایش زمین رشد روز افزون جمعیت شهری و الگوهای نامناسب زندگی شهری است. برای حفظ محیط زیست شهری در آینده و بستر پایدار برای شهرها باید تحولی در هنر معماری و شهرسازی ایجاد کرد و ابزارهای این تحول دانش اکولوژیک، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات و پیشرفت تولیدات ماشینی است.
میدان سن مارکو در ونیز و حضور پرشور شهروندان در این فضا
شهر مهمترین بستر برای ایجاد پایداری است. این موضوع تا اندازه ای اهمیت دارد که پایداری محیطی باید به عنوان سر لوحه شهرسازی مدرن به کار گرفته شود. در شهرهای توسعه یافته نیز همچون شهرهای در حال توسعه ظرفیت بارگذاری شهرها به نهایت خود رسیده است. شهرها دیگر تاب و توان پذیرش جمعیت بیشتر را ندارند و هجوم این جمعیت باعث انتقال آن ها به حومه های شهری شده که باعث ترافیک، آلودگی، حاشیه نشینی و زاغه ها شده است.
میدان دل کامپو در شهر سیه نا
در این شرایط شهرها به جز ایجاد فرصت های شغلی و مالی باید یک سری چهارچوب های فیزیکی مشخصی برای شهروندان فراهم آورند، مانند میادین عمومی و فضاهای باز شهری برای ارتباطات شهروندی، اینجاست که مفهوم تازه ای از شهرسازی ایجاد می شود زیرا فلسفه وجودی شهرها این است که وجود دارند تا نیازهای ساکنین را برآورده کنند.
شهرسازی جدید در دیدگاه نوین خود باید شهرهایی بسازد که شهروندان به جای ساختمان ها و ماشین ها چیزی که به خاطر می آورند، کوچه ها و باغ ها، مشارکت، زندگی، پویایی، زیبایی و نشاط از شهر و زندگی شهری باشد.
فضاهای عمومی و ارتباطی وجود دارند که با کاربری های متنوع، امکان ارتباطات و مشارکت شهروندی را ارائه می دهند که پارک ها، میدان ها، بازارها، خیابان، کافی شاپ های خیابانی از آن جمله اند. این فضاها حس گذشت، هویت و احترام متقابل بین شهروندان را فراهم می آورند. بنابراین باید به تقویت و ساخت بیشتر فضاهای عمومی و افزایش ارتباطات در شهر پرداخته شود. زیرا این فضاها تنوع، سرزندگی و ارتباطات انسانی را در زندگی روزمره شهری ایجاد می کنند.
قدیمی ترین مرکز خرید در میلان
شهرها مکان تجلی فعالیت ها و کاربری های بی نهایت متنوعی هستند از قبیل نمایشگاه ها، کافه ها و رستوران ها، مغازه ها و بازارها، تئاترها و سینماها و سالن های عمومی، هنگامی که این فضاها حضور خلاقانه مردم را بیشتر کنند شهرها فضاهایی باوقار و باعظمتی خواهند داشت.
همان اتفاقی که در شهرهای پاریس، مراکش و لندن رخ داده است. شهروندان در این شهرها به پرسه زدن و گشت زدن مشغول اند و خودشان را با شهر عجین می دانند. زیرا پویایی شهروندان و زندگی شهری هیجان انگیز از عوامل اصلی هستند که یک شهر خوب و باهویت را می سازند. پس باید برای نیل به این هدف شهروندان را در امور شهری مداخله داد تا آن ها حس تعلق، مسئولیت پذیری و مالکیت به شهر خود داشته باشند. موفقیت یک شهر در گرو ساکنین و مدیران شهری و اولویتی است که آن ها به ساخت یک محیط شهری انسانی می دهند. زیرا کیفیت محیط شهری است که کیفیت زندگی شهروندان را تعیین و تعریف می کند.
بنابراین تاکید بیشتر به مشارکت شهروندان و مدیریت شهری بهتر، امری ضروری و حیاتی است. سهیم کردن شهروندان در تصمیم گیری های شهری ایجاب می کند که یک واحد مهم و اساسی در برنامه آموزشی ملی اضافه شود. بچه ها باید بیاموزند و درک کنند که محیط شهری چیست و چگونه می توانند در بهتر کردن شهر مشارکت و فعالیت کنند. پس پایداری محیطی باید در مفاد درسی نهادینه شود. باید به پیر و جوان فرهنگ صحیح شهروندی آموزش داده شود و منابع مالی لازم به آن اختصاص داده شود. زیرا کیفیت زندگی شهری آینده بسیار به این موضوع وابسته خواهد بود.
خیابان لارامبلاس در بارسلونا
در فرانسه طرح های مختلف شهرسازی و معماری به مسابقه گذاشته می شوند و این اقدام به نوعی تشویق استعداده های جوان است که فرانسه را به عنوان مهمترین خاستگاه معماری بین المللی تبدیل کرده است.
در نومنه ای دیگر بندر کوریتیبا در برزیل که نمونه موفق یک شهر در حال رشد به همت مدیران آگاه و مشارکت عمومی شهروندان مسائل داخلی ناشی از رشد سریع خود را حل کرده است.
راهبردها و سیاست هایی وجود دارد که هدفشان ارتقای سطح آگاهی محیطی و اجتماعی در همه زمینه ها از حمل و نقل تا مسائل شهرسازی بوده است. در بارسلونا نیز تشکیل یک مدیریت شهری موفق و قدرتمند و بهره مند از پشتیبانی مردم کاملا چهره شهر را متحول کرد. بنابراین برای اینکه شهروندان در شهر احساس تعلق و شریک بودن در آینده شهرشان را داشته باشند، باید در شکل دهی شهرهایشان حق مشارکت و اظهار نظر داشته باشند و به موازات آن می باید مصمم تر از قبل به توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در شهرها برای حفظ محیط زیست پرداخته شود.
امروزه تحول فناوری ها بسیار سریع و زیاد شده است. تکنولوژی ها به خصوص در زمینه تولیدات کشاوری بسیار پیشرفته شده اند. مسائل امروز شهرهای ما ناشی از توسعه بی حد و مرز تکنولوژی نیست بلکه ناشی از عدم استفاده مناسب و کاربرد آن می باشد. امروزه ربات های هوش مصنوعی به ویژه در شهر هوشمند ما را در شرایطی قرار می دهند که با کار کمتر به ثروت بیشتری دست پیدا کنیم.
استفاده از هوش مصنوعی در آموزش، علم پزشکی و ارتباطات فراگیر که نمودهای پیشرفت فناوری هستند امکان ایجاد شکل نوینی از فرهنگ شهروندی را ممکن می سازند بی آنکه به پایداری محیطی آسیبی وارد شود.
بنابراین لازمه پایداری شهرها ایجاد تغییراتی در الگوهای رفتاری شهروندان در معماری و شهرسازی است.
هاید پارک لندن
تکنولوژی باید توسط شهروند و برای شهروند به کار گرفته شود. هدفش باید تامین و تضمین حقوق جهانی بشر باشد و مسکن، آب، غذا، بهداشت، آموزش و امید را برای او فراهم آورد.
نوآوری ها روی شهر قرن بیست و یکم همان تاثیری را خواهد داشت که انقلاب صنعتی بر روی شهر قرن نوزدهمی داشته است.
منبع: برگرفته از کتاب شهرهای پایدار برای سیاره ای کوچک، اثر ریچارد راجرز، ترجمه خسرو افضلیان
